Τι είναι το ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν)

Το ΑΕΠ με μία απλή φράση είναι ο “Ετήσιος τζίρος μία χώρας”. Εκφράζει τη συνολική αξία όλων των τελικών αγαθών (υλικών και άυλων) που αποκτούν οι πολίτες μια χώρας μέσα σε διάστημα ενός έτους.

Το ΑΕΠ αποτελεί έναν από τους πλέον γνωστούς δείκτες και παρ΄ ότι δε θεωρείται από τους πιο αντιπροσωπευτικούς, παρουσιάζει μια συνολική εικόνα του επιπέδου ευημερίας μια χώρας. Οι χώρες με υψηλό ΑΕΠ θεωρείται ότι έχουν το υπόβαθρο για μια σταθερή αναπτυξιακή πορεία και κατ’ επέκταση παραγωγικές οικονομίες και ισχυρά νομίσματα.

Σε περίπτωση που θέλουμε να συγκρίνουμε οικονομίες χωρών τότε είναι καλό να ανατρέχουμε στο ΑΕΠ κάθε χώρας. Για παράδειγμα αν θέλουμε να δούμε πόσα ξόδεψε η Ελλάδα και η Γερμανία για την υγεία το 2014 δε θα δούμε “ξερά” τα νούμερα αλλά θα συγκρίνουμε τα ποσοστά των δαπανών ως προς το ΑΕΠ. Μια οικονομία με ΑΕΠ 100 δις ξοδεύει 5 δις για την παιδεία. Μια άλλη οικονομία των 200 δις ξοδεύει 7 δις για την παιδεία, 2 δις περισσότερα μεν, αλλά σαν ποσοστό λιγότερο από την πρώτη χώρα. Το ίδιο συμβαίνει και με το χρέος μίας χώρας. Εξάγουμε καλύτερα συμπεράσματα αν εκφράζαμε το χρέος ως προς το ΑΕΠ. Αν για παράδειγμα μια χώρα έχει χρέος 50% του ΑΕΠ της σημαίνει πως πιθανό να μπορεί να το χειριστεί καλύτερα από μια άλλη χώρα που έχει χρέος 70% του ΑΕΠ. Φυσικά δεν είναι αυτό το μόνο κριτήριο αλλά το χρέος ως προς το ΑΕΠ αποτελεί ένα σεβαστό ποιοτικό κριτήριο του χρέους.

Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν εκφράζεται μαθηματικά ως εξής:

GDP = C + I + G + NX

όπου: (C) κατανάλωση, (Ι) επένδυση, (G) δημόσιες δαπάνες για την αγορά αγαθών και υπηρεσιών και (ΝΧ) καθαρές εξαγωγές, δηλαδή εξαγωγές μείον τις εισαγωγές. Οι καθαρές εξαγωγές (ΝΧ) ονομάζονται και εμπορικό ισοζύγιο.

Κατανάλωση (consumption) είναι η δαπάνη που πραγματοποιούν τα νοικοκυριά για την αγορά αγαθών και υπηρεσιών, δηλαδή η συνολική τους κατανάλωση.

Επένδυση (investment) είναι η δαπάνη για την αγορά κεφαλαιουχικού εξοπλισμού, αποθεμάτων και κτιρίων, συμπεριλαμβανόμενης και της δαπάνης για την αγορά νέων κατοικιών. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται και έξοδα αγοράς άυλων αγαθών, όπως τα έξοδα έρευνας και ανάπτυξης.

Δημόσιες δαπάνες (goverment expenses) είναι οι δαπάνες για την αγορά αγαθών και υπηρεσιών τις οποίες πραγματοποιούν η τοπική αυτοδιοίκηση, οι κυβερνήσεις των πολιτειών και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση π.χ. αγορά υποβρυχίου για το ναυτικό.

Καθαρές εξαγωγές (net exports) είναι η δαπάνη για την αγορά αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται στην εγχώρια οικονομία και αγοράζονται από αλλοδαπούς (εξαγωγές) μείον τη δαπάνη για την αγορά αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται στην αλλοδαπή και αγοράζονται απο τους κατοίκους της χώρας της οποίας το ΑΕΠ εξετάζεται.

Εισαγωγές (Imports) Είναι το κόστος αγαθών ή υπηρεσιών όπου ως χώρα κατασκευής δεν είναι η χώρα στην οποία υπολογίζεται το ΑΕΠ.

Αποπληθωριστής του ΑΕΠ ή Δείκτης Τιμών του ΑΕΠ : αριθμοδείκτης που μετρά τις μεταβολές όλων των τιμών των αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται σε μια οικονομία, δηλαδή του ΑΕΠ. Ισούται με το λόγο του ονομαστικού ΑΕΠ στο έτος βάσης προς το ονομαστικό ΑΕΠ στο έτος που έχει επιλεγεί ως βάση επί εκατό.

Πως γίνεται η Μέτρηση του ΑΕΠ

Υπάρχουν τρεις τρόποι μέτρησης του Α.Ε.Π. :

1. Η μέθοδος της δαπάνης

2. Μέθοδος αμοιβής συντελεστών

3. Μέθοδος προστιθέμενης αξίας.