Ένας άγνωστος ταξιδιώτης καταφθάνει σε μια κωμόπολη, πηγαίνει σε ένα μικρό παλιό ξενοδοχείο και κλείνει ένα δωμάτιο για να διανυκτερεύσει. Ζητάει πρώτα να ελέγξει τα δωμάτια και, ως δείγμα καλής θέλησης, αφήνει ως εγγύηση στον ξενοδόχο ένα χαρτονόμισμα 100 δολαρίων.

Ο ξενοδόχος αμέσως σπεύδει με το χαρτονόμισμα στο διπλανό μανάβικο και πληρώνει την οφειλή 100 δολαρίων που χρωστούσε στον μανάβη.

Ο μανάβης, χωρίς καθυστέρηση, εξοφλεί με το ίδιο χαρτονόμισμα το χρέος 100 δολαρίων που είχε αφήσει στον χονδρέμπορο του.

Ο χονδρέμπορος, με τη σειρά του, εξοφλεί με το χαρτονόμισμα που πήρε από τον μανάβη ένα χρέος 100 δολαρίων που είχε προς τον αγρότη/προμηθευτή του.

Ο αγρότης, που είναι και λίγο ερωτιάρης, πληρώνει με το χαρτονόμισμα που του έδωσε ο χονδρέμπορος μια πόρνη που προσφέρει τις υπηρεσίες της έναντι 100 δολαρίων σε ένα δωμάτιο του ξενοδοχείου όπου βρίσκεται και ο άγνωστος ταξιδιώτης.

Η πόρνη πηγαίνει στη συνέχεια στη ρεσεψιόν του ξενοδοχείου και εξοφλεί τον λογαριασμό της με το χαρτονόμισμα των 100 δολαρίων που της έδωσε ο αγρότης.

Λίγο αργότερα, επιστρέφει στη ρεσεψιόν ο άγνωστος ταξιδιώτης και ανακοινώνει στον ξενοδόχο ότι δεν βρήκε ικανοποιητικά τα δωμάτια, παίρνει πίσω το χαρτονόμισμα των 100 δολαρίων που είχε αφήσει ως εγγύηση, ανοίγει τη πόρτα του ξενοδοχείου και φεύγει.

Κατά τη διάρκεια της σύντομης παρουσίας του στο ξενοδοχείο, τα χρέη του ξενοδόχου, του μανάβη, του χονδρέμπορου, του αγρότη και της πόρνης αποπληρώθηκαν με έναν σχεδόν μαγικό τρόπο, χωρίς να ζημιωθεί κανένας, ενώ και ο ταξιδιώτης, που ξεκίνησε όλο αυτόν τον κύκλο συναλλαγών, δεν ξόδεψε τελικά απολύτως τίποτα!

Οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, που θα διαβάσουν ή θα ακούσουν αυτή την διασκεδαστική αφήγηση θα μείνουν προβληματισμένοι. Κάποιοι ίσως οδηγηθούν στο συμπέρασμα ότι το χρήμα δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια ψευδαίσθηση, αφού όλα τα εκκρεμή χρέη καλύφθηκαν με κάποιον μαγικό τρόπο, χωρίς να ξοδευτεί απολύτως τίποτα. Κάποιοι άλλοι, περισσότερο τολμηροί, μπορεί να κάνουν ένα βήμα παραπάνω, βρίσκοντας παραλληλισμούς με την κρίση χρέους που ταλαιπωρεί εδώ και χρόνια την χώρα μας, και να πιστέψουν ότι ίσως υπάρχει κάποιος ανάλογος, μαγικός και ανώδυνος, τρόπος επίλυσης της κρίσης, ένας τρόπος που για κάποιον λόγο μας διαφεύγει ή που μας τον αποκρύπτουν εσκεμμένα. Είναι όμως όντως έτσι ή μήπως κρύβεται κάποια λογική πλάνη στον γρίφο;

Η απάντηση στον γρίφο

Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει κάποιο λάθος στην παραπάνω ιστορία. Το χρήμα δεν είναι μια ψευδαίσθηση, ή τουλάχιστον δεν αποδεικνύεται κάτι τέτοιο από την συγκεκριμένη αφήγηση.

Όπως μπορείτε να παρατηρήσετε, διαβάζοντας πιο προσεκτικά την ιστορία, οι «ισολογισμοί» όλων των εμπλεκομένων μερών είναι ισοσκελισμένοι, όλοι έχουν ενεργητικό 100 δολαρίων και παθητικό επίσης 100 δολαρίων. Για παράδειγμα, ο μανάβης χρωστάει στον χονδρέμπορο 100 δολάρια (παθητικό), τα οποία δεν είχε να του τα δώσει επειδή ο ξενοδόχος δεν έχει εξοφλήσει την οφειλή 100 δολαρίων (ενεργητικό) για προϊόντα που έχει αγοράσει. Το ίδιο ισχύει και για όλους τους άλλους εμπλεκομένους, εξαιρουμένης της μη πραγματοποιηθείσας συναλλαγής μεταξύ ξενοδόχου και ταξιδιώτη. Στην οικονομία του μικρόκοσμου της κωμόπολης υπήρχε, απλώς, μια προσωρινή κρίση ρευστότητας η οποία επιλύθηκε από την βραχύβια ένεση ρευστότητας που προκάλεσε η καταβολή της εγγύησης 100 δολαρίων από τον ταξιδιώτη.

Μην συγχέετε μια κρίση ρευστότητας, όπως αυτή που περιγράφει ο διασκεδαστικός γρίφος, με μια κρίση αφερεγγυότητας, όπως π.χ. η ελληνική κρίση χρέους.