Κίνδυνος υπερθέρμανσης της τουρκικής οικονομίας

Η οικονομία θα πρέπει να απασχολήσει τη τουρκική κυβέρνηση μετά τις προσεχείς εκλογές

Το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης αναμένεται να κερδίσει για τρίτη φορά τις εκλογές στη Τουρκία τον επόμενο μήνα και να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, αν και ορισμένοι ψηφοφόροι αισθάνονται εκνευρισμένοι από τις απολυταρχικές μεθόδους του. Ένας από τους λόγους της δημοτικότητας του κόμματος του τούρκου πρωθυπουργού κ.Ερντογάν είναι η επιτυχής διαχείριση της οικονομίας της γειτονικής μας χώρας. Μετά από σχεδόν μια δεκαετία οικονομικής άνθησης, πολλοί τούρκοι φαίνονται απρόθυμοι να εμπιστευθούν την οικονομία σε μια αντιπολίτευση που βαρύνεται από πολλές αποτυχίες του παρελθόντος.

Ανοίξτε ένα λογαριασμό στην Plus500 και εξασκηθείτε δωρεάν, με εικονικά χρήματα, στις συναλλαγές σε spreads συναλλαγματικών ισοτιμιών, χρηματιστηριακών δεικτών και εμπορευμάτων

Οι επιδόσεις της τουρκικής οικονομίας είναι εντυπωσιακές. Μετά από μια έντονη ύφεση το 2009, η οικονομία κατέγραψε πέρσι το τρίτο υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης μεταξύ των χωρών του G20, στο οποίο η Τουρκία συμμετέχει. Ούτε μια τουρκική τράπεζα δεν αντιμετώπισε προβλήματα κατά τη διάρκεια της πρόσφατης παγκόσμιας κρίσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ο πληθωρισμός έχει διατηρηθεί σε χαμηλά επίπεδα, εν μέρει εξαιτίας της ισχυρής τουρκικής λίρας. Ο νέος κεντρικός τραπεζίτης της Τουρκίας δήλωσε μάλιστα πρόσφατα με υπερηφάνεια πως «για πρώτη φορά στη ζωή μου ο πληθωρισμός είναι όσος και στη Μεγάλη Βρετανία». Αναγνώρισε, ωστόσο, πως «αν και το πλοίο της τουρκικής οικονομίας είναι σταθερό, οι θάλασσες είναι ταραγμένες και μια καταιγίδα μπορεί να ξεσπάσει ανά πάσα στιγμή».

Τις ανησυχίες αυτές μοιράζονται και αρκετοί άλλοι οικονομολόγοι. Κάποιοι θεωρούν πως τα δημοσιονομικά και νομισματικά κίνητρα τόνωσης της τουρκικής οικονομίας έχουν διαρκέσει ήδη πάρα πολύ και επισημαίνουν πως οι σημερινοί ρυθμοί αύξησης των μισθών (έφτασε το 18% ετησίως), αύξησης της εγχώριας ζήτησης (έως και 25% ετησίως) και πιστωτικής επέκτασης (30-40% ετησίως) δεν είναι δυνατόν να διατηρηθούν.

Οι ανησυχίες εντοπίζονται κυρίως στο πληθωρισμό και στο έλλειμμα. Η Goldman Sachs αναμένει πως ο πληθωρισμός στη Τουρκία θα φτάσει στο 7,5% στο τέλος του 2011. Κορυφαία στελέχη της HSBC στη Κωνσταντινούπολη προβλέπουν πως το έλλειμμα θα φτάσει στο 8% του ΑΕΠ. Μετά τις εκλογές του επόμενου μήνα, θα αυξηθούν οι πιέσεις στη κυβέρνηση για περιορισμό της δημοσιονομικής της πολιτικής και στη κεντρική τράπεζα για αύξηση των επιτοκίων.

Μπορεί ωστόσο να μην είναι τόσο εύκολο να αποθερμανθεί μια τόσο έντονα αναπτυσσόμενη οικονομία όπως αυτή της Τουρκίας. Η κεντρική τράπεζα μείωσε πέρσι τα επιτόκια και αύξησε τις απαιτήσεις αποθεματικών των ξένων και των τουρκικών τραπεζών σε μια ανορθόδοξη προσπάθεια της να περιορίσει την αυξανόμενη εισροή κεφαλαίων στη χώρα. Η προσπάθεια μάλλον απέτυχε, και πλέον η κεντρική τράπεζα αρχίζει να αυξάνει τα επιτόκια. Τα κεφάλαια εξακολουθούν ωστόσο να εισρέουν στη Τουρκία καθιστώντας τη νομισματική πολιτική της υπερβολικά χαλαρή. Περαιτέρω αύξηση των απαιτήσεων αποθεματικών κεφαλαίων ίσως να μην έχει σημαντική επίδραση στο περιορισμό των καταναλωτικών δανείων. Αν μάλιστα τα επιτόκια αρχίσουν να αυξάνονται στις πλούσιες χώρες, κυρίως στις ΗΠΑ, η Τουρκία θα δει ξαφνικά τη χρηματοδότηση της από το εξωτερικό να στερεύει.

Στη πραγματικότητα, το σημερινό έλλειμμα του προϋπολογισμού της Τουρκίας αποκαλύπτει βαθύτερες αδυναμίες του οικονομικού της μοντέλου. Τα δημόσια οικονομικά της μπορεί να είναι υγιή, με το δημόσιο χρέος να αντιστοιχεί μόλις στο 40% του ΑΕΠ, αλλά η κυβέρνηση έχει καθυστερήσει να κάνει μεταρρυθμίσεις όπως το περιορισμό του υψηλού κατώτατου μισθού, τη μείωση του μεγέθους της παραοικονομίας και την αύξηση του ανταγωνισμού για τον περιορισμό του κόστους ενέργειας κ.α. Το ποσοστό απασχόλησης είναι μόλις 44% του εργατικού δυναμικού, το χαμηλότερο μεταξύ των πλούσιων κρατών-μελών του ΟΟΣΑ. Η Τουρκία καταλαμβάνει τη τελευταία θέση μεταξύ των κρατών-μελών του ΟΟΣΑ αναφορικά με την απελευθέρωση των αγορών και των υπηρεσιών. Οι αδυναμίες αυτές έχουν ιδιαίτερη σημασία για μια χώρα όπως η Τουρκία, η οποία λόγω μόνο της δημογραφικής αύξησης χρειάζεται ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας της κατά 5% απλά για να διατηρήσει σταθερή την ανεργία.

Οι εκλογές του επόμενου μήνα δεν είναι ο μόνος λόγος πολιτικής αστάθειας στη Τουρκία. Η επονομαζόμενη «αραβική άνοιξη» δημιουργεί κινδύνους σε σημαντικές αγορές ορισμένων από τις μεγαλύτερες κατασκευαστικές εταιρείες της Τουρκίας. Συμβόλαια αξίας περίπου 14 δισεκατομμυρίων δολαρίων για έργα στη Λιβύη έχουν παγώσει, ενώ και κάποιες συμφωνίες στη Συρία έχουν αναβληθεί. Η επόμενη κυβέρνηση της Τουρκίας θα πρέπει επίσης να καταβάλει μεγαλύτερες προσπάθειες για την επιδιόρθωση των διαταραγμένων σχέσεων της γειτονικής μας χώρας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία αποτελεί τη μεγαλύτερη με διαφορά αγορά για τις τουρκικές εξαγωγές.

πηγή: Economist

Relevant news