Το νέο «σουηδικό μοντέλο»

Αντίθετα με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, η Σουηδία κινείται αποφασιστικά εμπρός

Ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης 6,4% το 1ο τρίμηνο του 2011, ραγδαία μειούμενη ανεργία, πλεονασματικός προϋπολογισμός για φέτος, δημόσιο χρέος κινούμενο πτωτικά προς το 40% του ΑΕΠ, αναρωτιέται κανείς πως τα έχουν καταφέρει όλα αυτά στη Σουηδία; Εν μέρει, οι σουηδοί έχουν σταθεί τυχεροί. Η Σουηδία είναι ένας μεγάλος εξαγωγέας βιομηχανικών προϊόντων, όπως η Γερμανία. Και οι δυο αυτές χώρες ανέκαμψαν το 2010 μετά από μια δριμεία υποχώρηση το 2009. Το γεγονός ότι η Σουηδία είναι εκτός της ζώνης του ευρώ την έχει βοηθήσει, επειδή η κορώνα υποχώρησε, πριν αναρριχηθεί ξανά υψηλότερα. Αλλά ο κύριος λόγος της οικονομικής της επιτυχίας είναι οι σώφρονες, υπέρ της αγοράς, πολιτικές που εφάρμοσε ο κυβερνητικός συνασπισμός των τεσσάρων κομμάτων που ανέλαβε την εξουσία τον Οκτώβριο του 2006.

Ανοίξτε ένα λογαριασμό στην Plus500 και εξασκηθείτε δωρεάν, με εικονικά χρήματα, στις συναλλαγές σε spreads συναλλαγματικών ισοτιμιών, χρηματιστηριακών δεικτών και εμπορευμάτων

Όπως εξηγεί ο Anders Borg, ο υπουργός οικονομικών της Σουηδίας, η χώρα του έμαθε πολλά από τη κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος της στις αρχές της δεκαετίας του ΄90. Οι κανονισμοί και εποπτεία των τραπεζών ενισχύθηκαν ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος δημιουργίας μιας νέας φούσκας. Η σφικτή δημοσιονομική πολιτική ώθησε το μερίδιο του δημοσίου τομέα στο ΑΕΠ της χώρας κάτω από το 50% και η φιλοδοξία του κ.Borg είναι αυτό να γίνει χαμηλότερο από το αντίστοιχο της Μ.Βρετανίας. Χωρίς να εγκαταλειφθεί το γενναιόδωρο σουηδικό μοντέλο κοινωνικού κράτους, η κυβέρνηση το ρύθμισε προς τη κατεύθυνση της χαμηλότερης φορολόγησης και των μικρότερων επιδομάτων κοινωνικής πρόνοιας. Ο κ.Borg το ονομάζει «ενίσχυση της εργασιακής ηθικής». Ο πρωθυπουργός της Σουηδίας Fredrik Reinfeldt, αναφερόμενος σε αυτές τις ρυθμίσεις, λέει απλά πως η εργασία θα πρέπει να αμείβεται.

Τα αποτελέσματα υπήρξαν θεαματικά. Μετά από ένα μεγάλο χρονικό διάστημα κατά το οποίο η Σουηδία θεωρείτο ένα παράδειγμα χώρας με αυξανόμενη ανεργία (εξαιρουμένου του δημόσιου τομέα της), η χώρα άρχισε να παράγει θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα. Η κυβέρνηση μείωσε τα φορολογικά αντικίνητρα που αποθάρρυναν την απασχόληση και τα επιδόματα ασθενείας. Η Σουηδία πλέον δεν είναι ένα παράδειγμα υπερβολής αναφορικά με τη κοινωνική πρόνοια. Το όριο συνταξιοδότησης αυξήθηκε στα 67 χρόνια. Οι φόροι κληρονομιάς και μεγάλης περιουσίας ανήκουν πια στο παρελθόν. Η σημερινή κυβέρνηση της Σουηδίας πιστεύει σθεναρά πως η ιδιοκτησία είναι η κινητήριος δύναμη της ευημερίας.

Η οικονομική επιτυχία άλλαξε και το πολιτικό χάρτη της σκανδιναβικής χώρας. Ο συνασπισμός του πρωθυπουργού Reinfeldt απέτυχε για λίγο να κατακτήσει τη πλειοψηφία τον περασμένο Σεπτέμβριο και η κυβέρνηση μειοψηφίας του έχασε μερικές έδρες στη Βουλή της Σουηδίας. Το μετριοπαθές κόμμα του δείχνει να μπορεί να εκθρονίσει τους σοσιαλδημοκράτες, που εδώ και 90 χρόνια είναι το μεγαλύτερο κόμμα της Σουηδίας. Ο νέος ηγέτης του Σοσιαλδημοκρατών, Hakan Juholt, δεν φαίνεται πως έχει εμπνεύσει ούτε τους ψηφοφόρους ούτε το ίδιο του το κόμμα. Ο Fredrik Reinfeldt προσπαθεί εξάλλου να δελεάσει τους Πράσινους ώστε να σπάσουν τους δεσμούς που έχουν με τους Σοσιαλδημοκράτες. Αυτό θα μπορούσε να του προσφέρει επιπλέον επιλογές, αν κάποιο από τα κόμματα του συνασπισμού του πέσει κάτω από το όριο εκλογής βουλευτών του 4%.

Η επιτυχία του Fredrik Reinfeldt έχει επισημανθεί και στο εξωτερικό. Είναι καλός φίλος του, σχεδόν συνομηλίκου του Βρετανού David Cameron, ο οποίος επίσης έχει συνασπιστεί με τους φιλελεύθερους. Η κυβέρνηση του κ.Cameron ενδιαφέρεται για τις σουηδικές μεταρρυθμίσεις στο εκπαιδευτικό σύστημα και στην υγεία. Αντιθέτως με τη Μ.Βρετανία, η Σουηδία δεν έχει πρόβλημα να αφήσει τα ιδιωτικά σχολεία και νοσοκομεία να κερδίζουν από επιδοτούμενες από τους φορολογουμένους υπηρεσίες, αν τα αποτελέσματα είναι καλύτερα.

Ένα από τα σύννεφα στον ορίζονται είναι οι Σουηδοί Δημοκράτες, ένα αντιμεταναστευτικό κόμμα που βοήθησε ώστε να χάσει ο συνασπισμός του Reinfeldt τη πλειοψηφία στη βουλή. Ο κ.Reinfeldt συναινεί ώστε οι Σουηδοί Δημοκράτες να παραμείνουν στη βουλή, αλλά επιμένει πως κανένα μεγάλο κόμμα δεν πρέπει να συνομιλεί μαζί τους (αντίθετα με ότι γίνεται με τα αντίστοιχα κόμματα στη Δανία και στη Φινλανδία). Δεν σκοπεύει να σκληρύνει τους νόμους περί μετανάστευσης και παροχής ασύλου και είναι υπερήφανος πως η κυβέρνηση του νομιμοποίησε την εργασία όσων επιζητούν πολιτικό άσυλο.

Πριν από περίπου 40 χρόνια η Σουηδία έγινε η μοναδική χώρα της ηπειρωτικής Ευρώπης που άλλαξε κατεύθυνση από τα αριστερά στα δεξιά και σήμερα κάνει μια παρόμοια πολιτική αλλαγή πορείας. Το 2014 ο συνασπισμός του Reinfeldt θα βρίσκεται στην εξουσία οκτώ χρόνια. Δεδομένης της ισχύος της οικονομίας της, λίγοι είναι εκείνοι που θα στοιχημάτιζαν εναντίον της εκλογικής επιτυχίας του. Για πολλούς αριστερούς ευρωπαίους, η σοσιαλδημοκρατική Σουηδία ήταν κάποτε ένας στατικός παράδεισος. Σήμερα είναι η ευρωπαϊκή δεξιά που κοιτάει βόρεια αναζητώντας έμπνευση.

πηγή: Economist

Relevant news